Echt Gebeurd - Afl. 272 Naar buiten: Matthias Declercq

Welkom bij aflevering 272 van Echt Gebeurd! De podcast waarin waargebeurde verhalen worden verteld door de mensen die ze zelf hebben meegemaakt. In deze aflevering een verhaal van Mathias De Clercq. Hij vertelde werd in juli bij ons toen we een verhaal middag organiseerden rondom het thema Naar buiten. Voorjaar 2019, ongeveer een jaar geleden, ben ik op Urk. Dat dat vreemde dorpje aan de rand van het IJsselmeer. Het is zondagochtend en ik ga een kerkdienst binnen. Het probleem is dat alle achterste banken alle zitplaatsen zijn al ingenomen en rest mij geen andere optie dan vooraan in de kerk te zitten. Dat vind ik niet fijn, want dan voel ik altijd de ogen in mijn rug priemen. Wat later ook zal blijken nu. De vraag is natuurlijk wat doet een Vlaming op Urk op zondagochtend wel? Ik heb een hele vreemde geschiedenis. Met dat dorp, namelijk tien jaar eerder in 2009, toen ik journalist was voor de krant De Morgen. Da's een beetje zoals de Volkskrant hier. Kreeg ik op een bepaalde zondagavond telefoon van de hoofdredacteur. Ik was nog maar net begonnen. Ik was pril en naïef en die man belde me en zei De Jij bent klaar voor je eerste echte buitenlandse opdracht. En dacht hij al fantastisch. Ik ga naar Panama. Ik ga naar Brazilië. Dit hoort het. En tenzij die euh ja, jij gaat naar Urk. Ja, ik ga naar Urk nu je moet weten. Ik ben opgegroeid in het diepere westen van Vlaanderen en een heel beschermde omgeving en katholieke omgeving. En het huisje tuintje boompje pad lag eigenlijk voor me klaar. Nu, ik had daar weinig zin in. Ik dacht ik had de wereld zelf wel veroveren en ik hoop dat is via de journalistiek en de wereld te veroveren. Of toch tenminste de wereld al te zien. Dus Urk, ik dacht ja, dat kan niet fout lopen. Het is mijn eigen taal, dacht ik. En het is niet zo ver weg. Ik kan er met de auto naartoe. Maar van zodra ik daar eigenlijk aankomen op Urk, lukt het helemaal niet. Ik had nog geen smartphone op dat ogenblik. En uhm ja, ik wist dus in alle eerlijkheid niet dat de Zuiderzee eigenlijk het IJsselmeer is. Ik had nog nooit gehoord van de gereformeerde gezindte. Ik wist ook helemaal niks van visserij en mijn opdracht was om de ziel van het dorp bloot te leggen. Ja, en wel dat dat lukte dus helemaal niet. En ik ben teruggekeerd naar Vlaanderen met veel meer vragen dan antwoorden. En dat is niet de opdracht van een journalist. Goed. Uhm ik. Ik voelde dus eigenlijk dat ik gefaald had. Ik was het jongetje dat de wereld zou veroveren en het lukte niet eens op Urk. Ja, dat heb ik daar wel geleerd dat het op Urk is. En ja, de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat de tien jaar nadien tot vorig jaar dat ik mij daar niet goed bij voelde. Ik had altijd het een nare herinneringen aan Urk en ik wilde eigenlijk de cirkel rond maken en teruggaan. Ja, ik ben vorig jaar teruggekeerd. Niet om een artikel te schrijven, maar ik had plots een nog veel groter plan. Ik ga er een boek over schrijven en meteen dus uhm, vorig jaar voor 2019. Ik zit in die kerk. Ik draai me om en ik kijk in de ogen van een zwarte muur aan mensen. En ik lees in hun ogen jongen. Wat doe jij hier? En ja, ik. Ik heb dus nog veel groter probleem dan in 2009, want toen moest ik er een artikel over schrijven. Maar dat lukte niet. En nu, tien jaar later, heb ik mezelf opgezadeld met heb ik fondsen om dit boek te schrijven, heb ik een uitgeverij achter mij en heb ik dus hetzelfde probleem. Want je kan er wel zwaaien naar iemand. En je kan wel eens zeggen hoor, het is goed weer vandaag, maar op die manier ga je dus niet de ziel van het dorp blootleggen. Bijkomend probleem is dat ik daar op Urk. Ja, natuurlijk was ik de totale vreemden, want zodra ik mijn mond open doe en iedereen hoort Vlaams werd ik daar al aangekeken van. Oei, dit klopt precies niet. En het Urkers is een soort mengeling tussen Kazachs en Oezbeeks aanvankelijk dus. Ik begreep er echt niks van. En ja, in mijn ogen. Ik voelde me ook helemaal de ander. Want uhm ja, die Urkers, die zijn allemaal sterk. Die hebben allemaal een jeans en sneakers en die rijden helm loos op een brommer door het dorp hebben ze een gouden oorbel in en dan gaan die allemaal de kerk op zondag. En dan is het vrijdagavond een comedy. Visserplein helemaal moegestreden. Thuis van een week hard werken. En dan loop ik met mijn hippe brilmontuur in mijn notaboekje om de ziel te ontbloten. Dus dat was euh ja. Dat was eigenlijk wel echt een dik probleem. Maar dan deed zich eigenlijk op een gegeven ogenblik een fantastische kans voor. Ik kom een week mee op zee vissen met die mannen. En ja, dus ik kon niets anders. Ik dacht goed, dit moet ik doen als ik me wil bewijzen in dit dorp. Als ik wil echt tonen dat ik goede bedoelingen heb. Ik moet gewoon mee. En dus gebeurt het dat ik op een zondag avond net na middernacht natuurlijk om de zondagsrust te respecteren. Uhm, stap ik uit mijn kamertje. Ik sliep op Urk bij een gastgezin. Ik sta daar in het donker, in het licht van een straatlantaarn. Er komt een auto aangereden met de bemanning in die deur gaat open. Ik ben heel bedeesd en ik zeg hoi. Zitten daar zes van die mannen grizzly's? Deur dicht, hop naar Harlingen, goed kon daartoe in die haven en. Ik besef gewoon voor mezelf heel, staat zoveel op het spel. Dit moet goed komen en ik was al de ander in het dorp. Ik was al ook de ander in. In dat besef dat op bestelbusjes waar iedereen naar me keek. En ik was ook de andere in de kombuis, want ik zit daar. En echt ik kijk om me heen. En daar zitten die mannen. Die zeggen niets. Die zijn een meter breed. Die hebben van die armen als regenpijpen, een gouden halsketting en tatoeages. Ja, en ik zit daar. Ik ben ongeveer zo zo breed als een fietspomp en op een gegeven ogenblik vind ik er niks beters op om mijn intrede daar een beetje te vergemakkelijken. Ik klap mijn oren naar binnen. Ja, goed, dat klinkt een beetje vreemd. Maar ik loop mijn oren naar binnen, want er hangen pleisters achter mijn oren om niet zeeziek te worden. Ik denk. Ik zeg het meteen en kan later ook gewoon niet betrapt te worden. Dus ik zit daar een klap m'n oren naar beneden. En ik zie die mannen echt naar mij kijken van jonge jonge jongens. Het wordt alleen maar erger. Dus ja, het gaat niet goed en het gaat ook niet goed. Als ik dan een beetje later in de in de kajuit me een houten kooi te wachten tot ik de eerste keer aan dek moet om te werken. Ik dat de schuddende, die houten kooi van boven naar beneden, van links naar rechts een beetje verder ligt. Ik ben ook al misselijk. Antwoord Het is die prijsoffertes hielpen ook niet echt een beetje. Verder ligt daar ook al een mede bemanningslid, een zwaar gereformeerd blad te lezen. De wachter Die man zegt niets tegen mij. En dan gaat de bel een eerste keer, dus ik denk goed. Euh. Het is niet. Komt nog wel goed. Komt nog wel goed. Die bel gaat en die bel gaat op zo'n schip ieder anderhalf uur, dus ieder anderhalf uur en moet je aan dek om de vis te verwerken. De bel gaat. Ik ga naar buiten, net als de andere bemanningsleden. Hop, de laarzen in zo'n olie pak aan. Ik ga naar buiten en ik zie dat aan weerskanten van het schip die grote zakken vol vis uit het water oprijzen. Die worden zo neergestort in een metalen bak. Die metalen bak staat in verbinding met een lopende band en daar staat de bemanning klaar om de vis te versnijden. Levend. Ik moet er ook nog bij vertellen dat ik een vegetariër ben. En het is niet onbelangrijk. En dus goed, ik had op Urk al vis gegeten. Ik kan niet zeggen moest ik daar geen vis gegeten hebben en was ik nog veel vroeger thuis dan nu het geval was? Dus ik sta daar en ik denk komaan man, komaan, je kan het. Die lopende band schiet in gang en daar passeert zo'n dikke, spartelende school. Echt zo groot als een dienblad. En ik voel de druk van de mede bemanningsleden, dus ik grijp die vis. Iemand reikt me een mes aan en die zegt ja, kom. Begin er maar aan. Ik pak die vis vast en ik kijk die vis in de ogen. En die denkt man. Kort en krachtig hoor. Ik pak dat dat mensen en ik voel van kom. Nu mag je, nu moet het gebeuren. Sjaak, ik steek dat mes en die vis. Ik snij het naar beneden en ik begin daar te sukkelen aan die band van die ingewanden moeten eruit en de lever en de darmen en de maag. En waar zitten de lever, de darmen en de maag? Dat weet ik niet en ik daar ondertussen verder te snijden. en ik zie die vis denken van jonge jonge jonge jonge jongens. Waar ben jij eigenlijk aan het doen? En ondertussen sta ik daar en ik voel me ook zeeziek. En de rest van die bemanning staat daar rond die de lopende band te roken en te zingen. Van heur door de Esens. Zutendaal wieder. Die blijft er al gaat het jongen en ik sta er met die kapotte helemaal. En ik denk van ja dit. Ja, dit kan niet, maar het kan wel, want uur na uur. Dag na dag vergeet ik mijn principes. Snij ik daar zielloos en hersenloos? Al die vissen in de prak. En euh, ik snij eigenlijk ook wel een beetje mezelf in de prak, want ik heb in die hele week in zes dagen tijd 10 uur geslapen, anderhalf uur op anderhalf uur af. En ik kon gewoon niet slapen. Dat was heel vreemd, dus ik wist het verschil niet meer. Tussen dinsdag en donderdag bleek dat ik om vrijdagochtend om 5 uur gebakken rijst met suiker aan het eten was en daar een liter koffie bij dronk om wakker te blijven. En ik vond dat plots allemaal normaal. En wanneer ik dan na zo zes dagen vissen aan land kom en ik kom aan bij mijn pleeggezin in het ik. Ik douche. Ik doe verse kleren aan. Ik val in slaap en ik word achttien uur later opnieuw wakker in diezelfde kleren. Ik was eigenlijk nog altijd kapot. Ik had nog altijd wallen onder mijn ogen, alsos als hangmatten en het is weer zondag. Dus ik denk maar goed, ik ga. Ik moet terug naar de kerk. T Is zondag. Ik moet me hier integreren. Ik moet de ziel die zien te vinden. En uhm, en er is iets veranderd. En t is echt fantastisch, want ik werd niet meer aangestaard in de kerk en bleek dat eigenlijk het hele dorp wist dat ik op zee was geweest en na een dienst. Het was niet diezelfde kerk. Want er zijn er meer dan 25 op Urk ik heb ze allemaal bezocht. En na de dienst is er gaan we koffie drinken, een soort cafétaria. En daar staat er zo'n man aan de toog die voor iedereen, iedereen die het horen wil zegt hier die Belg. Die doet tenminste moeite voor ons, die een hele week mee geweest, kan iedereen van ontzeggen. Denk hoe mijn status is veranderd. En net wanneer ik dan eigenlijk uhm wil naar buiten gaan pikt me iemand zowat beschermd op de schouder. En die zegt hij kerel. Ik zal de achterkant van het dorp laten zien. Kom maar naar thuis. Ik ga je alles vertellen. Je hoorde een verhaal van Mathias De Clercq. Mathias is journalist en schrijver. Vijf jaar geleden debuteerde hij met De Vrouw. Afgelopen dinsdag verscheen zijn tweede boek, Het boek, waarvoor hij naar Urk verhuisde. Het is verschenen bij uitgeverij Podium. De titel is De ontdekking van Urk en het ligt dus nu in de winkels. De verhalen op deze podcast zijn opgenomen tijdens echt gebeurd middagen in comedy club Toomler in Amsterdam en voorbereid door onze redactie, die bestaat uit Micha Wertheim, van Toledo, Maarten Westerveld en Sanne Pols en mijzelf. Paulien Cornelisse. De productie doet Eva Saving zal techniek Jasper van Oorschot en de podcast wordt gemaakt door Gijsbert van der Wal. Dit was aflevering 272. Bedankt voor het luisteren en onthoud. Urk. Dat is een Soetendorp. Al wie daar is, die blijft er al. Mag ik nog heel even terugkomen op alle voordelen van Select op Bol.com? Kies jij voor Select en geniet van korting op honderden producten en geen verzendkosten? Ook in de avond en op zondag wordt snel Select lid. Voor 9 euro negenennegentig per jaar.