Echt Gebeurd - Afl. 275 Oorlog en vrede: Minka Nijhuis

Welkom bij aflevering 275 van Echt Gebeurd! De podcast waarin waargebeurde verhalen worden verteld door de mensen die ze zelf hebben meegemaakt. In deze aflevering een verhaal dat Minka Nijhuis in maart 2017 bij ons vertelde tijdens een verhaal een middag met als thema Oorlog en vrede. Als beginnend journalist en dan hebben we het over midden jaren negentig raakte ik volledig in de ban van Birma, tegenwoordig Myanmar. Dat land in Azië had ook wel alle ingrediënten voor een meeslepend verhaal. In een deel van het land vochten rebellen die van hun leven nog geen vrede hadden meegemaakt een oorlog uit met het regime en in de rest van het land. Een fotogeniek oord met pagodes en verblindende rijstvelden overleefde een super gastvrije bevolking onder een regime. Maya regimes houden niet van pottenkijkers. Dus als ik dan aan een visum wilde komen, dan noemde ik mijzelf producer of educational materials. Want ik vond namelijk dat je de journalistiek daar met enige fantasie wel toe kon rekenen. En als je dan eenmaal in het land was, ja, dan begon het pas, want de oren en de ogen van de groene dandy waren overal. Of in ieder geval. Daar moest je wel op voorbereid zijn. Dat ging dan niet zozeer om mijzelf, maar vooral om de mensen die ik ontmoette. Want voor Birmezen die contacten hadden met buitenlandse media. Nou, dat kon je wel op een aantal jaren achter de tralies komen te staan en dat was in een aantal gevallen ook gebeurd. En dus hadden we trucs. Ik en mijn collega's die eigenlijk zo uit een goedkope B-film konden komen. Ik had bijvoorbeeld altijd een pruik in mijn tas. Die heb ik nooit hoeven te gebruiken, maar een collega van mij wel. En die werd toen ook opgepakt. En die heeft de uren in een verhoor kamertje gezeten met een blonde pruik op, die volgens mij onmiddellijk te herkennen was als nep. Maar zo slim waren de leden van de groenten gelukkig niet altijd. Je kon ze namelijk ook herkennen op straat, want in het verkeer verplaatsten zich met hun brommertje. Dus als je achter je taxi een een een brommer had, dan wist je eigenlijk dat het foute boel was en dat je of je je afspraak gewoon niet door moest laten gaan. Of dat je gewoon uren moest gaan winkelen en pagodes bezoeken om weer in het toeristische. Euh ja, in het toeristische gareel te komen. We hadden ook voor alles codes en een Amerikaanse journalist met wie ik veel op stap was. Die noemde mij altijd bij een andere naam op straat om de geheime dienst op een dwaalspoor te brengen. Riep ze altijd keihard uit. Deze spyware look. Het is lekker warm en ik haatte dat Margje, maar het was wel voor iedereen heel erg duidelijk hoe ik heette. Andere codewoorden. Een interview heette een euh, in een souvenirwinkel gaan kijken. En als er demonstraties waren wat best regelmatig gebeurde door burgers die toch die moed hadden, dan heette dat naar een feestje gaan. En zo gebeurde dat op een avond. Het was eigenlijk nog in in de middag de spanning opliep, want mensen waren inderdaad weer eens gaan demonstreren tegen trashy. En ik stond er met mijn Amerikaanse collega en er verschenen soldaten en verscheen politie en gingen barricades omhoog. Kortom, de oorlog had ook de straten van Rangoon zo ongeveer weer bereikt en zij vond het een goed idee als zij ergens anders in de stad zou gaan kijken of het daar ook onrustig begon te worden. En dan zou ik ter plekke de boel in de gaten houden. En we zouden elkaar s avonds later om een uur of negen in het hotel weer treffen om informatie uit te wisselen en ook te kijken natuurlijk of iedereen ook was. Er werden inderdaad mensen, arrestanten, wagens in gesleurd en de straten raakten leger. En ik was toch een uur of negen in mijn hotel. Maar mijn Amerikaanse collega Jeannie, die liet zich niet zien en om half tien s avonds was ze er nog niet. Maar een kwartier later ging een telefoon op de receptie. En dat was en ze klonk heel geagiteerd en zo zei hij, verhang de baby. En ik door mijn arsenaal aan codewoorden en ik kon niet op het woord voor baby komen en ze zei het nog een keer. I baby. Het werd me gewoon helemaal niet duidelijk en toen zei ze I'm the police station en de code voor politiebureau wilden me gewoon echt niet te binnen schieten. Maar ze is gaf me het adres en ze zei je moet echt komen. En dat klonk zo dwingend dat ik vond dat ik geen andere keus had dan toch maar op pad gaan naar het opgegeven adres. En ik stapte in die taxi en ik hoopte gewoon zo vurig dat ze niet op het politiebureau zou zitten. Want dat was nou de allerlaatste plekken waar ik mij wenste te bevinden in Birma. Maar ze zat wel op het politiebureau en op haar schoot had ze een bundeltje lappen. En toen ik dichterbij kwam, zag ik dat er een baby'tje in die lappen zat. En ze had die baby gevonden in de pagode waar zij was gaan kijken of daar demonstraties aan de gang waren. De pagode heette Soelen pagode. Die naam zal ik echt nooit meer vergeten. En altijd als ik er over lees in de toeristische folders, dan moet ik weer aan denken dat er mijn collega een baby'tje had gevonden en het baby'tje was er erg slecht aan toe. Het was een paar dagen oud en het was uitgedroogd en huilde verschrikkelijk. En de politieagenten die vonden dat wij het baby'tje moesten gaan brengen naar een ziekenhuis in de buurt dat bekend stond om gratis hulp aan armen. En ze hadden ook veel sociale projecten in dat ziekenhuis. Dus wij met het baby'tje naar het ziekenhuis. Nou, dat was het. Dat ziekenhuis was ongeveer zo arm als de mensen die het hielp. Gaten in de vloeren en de lakens. Die waren zo vaak gewassen dat je er bijna doorheen kon kijken. En er lag vuilnis in de gangen. En er was wel een poging gedaan om het schoon te houden, maar het was gewoon een grietjes. Maar niettemin waren de verpleegsters heel erg begaan met het baby'tje en ze boden onmiddellijk aan zich over dat kind te ontfermen. Waar wij natuurlijk ook dolblij mee waren. Want ja, wat moet je als ze aan de koffers journalist met een vondeling? De resten ons alleen nog wel een taak. De baby moesten naam. En dan was het gebruikelijk dat degene die de baby vindt ook de baby een naam geeft. En als je echt helemaal niet weet wat voornaam, dan noem je zo'n kind naar de plek waar je het gevonden hebt. En dat was in dat geval soelaas. Maar de verpleegsters vertelde ons dat Soelen een ontzettend lelijke naam was voor een kind. Maar Sula, dat was wel een goeie naam, want dat betekende namelijk een geschenk dat geluk brengt. En soelaas had in ieder geval het geluk aan haar zijde, want zo ziek en uitgemergeld als ze binnenkwam. Toen we enkele dagen later in het ziekenhuis kwamen kijken, was al behoorlijk opgeknapt en volgens de verpleegsters ging ze het overleven. En het ging haar ook verder goed, want ze werd geadopteerd door een lokale familie. En toen wij een paar maanden later op aanwijzingen van de verpleegsters in het ziekenhuis bij die familie op bezoek gingen. Toen had Sula zich ontpopt tot een vetgemeste, zeer blakende baby en de jurkjes en en en T-shirts die we hadden meegenomen, die waren gewoon ho ho veel te klein. Maar soelaas bracht ons geen geluk. Het was een ongemakkelijke situatie bij die familie, want ze ze voelden zich toch wel angstig. Waarschijnlijk omdat buitenlanders over de vloer dat. Dat was toch nog wel een heel groot punt in het burner van toen. En ik denk dat ze misschien ook een beetje bang waren dat wij, overmand door moederlijke gevoelens, Sula kwamen opeisen. Hoe dan ook, wij besloten dat het beter was om in de handen van de familie achter te laten. Ja Sula en geef die geluk brengt. Maar ons bracht het ongeluk, want niet zo heel lang daarna belandden wij op de zwarte lijst en was het sowieso voorbij met bezoeken aan en informatie over Sula. En de jaren verstreken en er kwam toch geleidelijk aan wat meer vrijheid in Birma en ietsje minder oorlog. En het werd zelfs een toeristische vakantiebestemming. En zo kon het gebeuren dat ook onder een iets vrijere regering onze namen van de zwarte lijst geschrapt werden en dat mijn Amerikaanse collega en ik voor het eerst sinds jaren weer door de straten van Rangoon liepen. En we dachten we moeten toch eigenlijk proberen uit te vinden wat geworden is? Van Sula Sula was inmiddels een meisje van een jaar of achttien. Dus wij naar het ziekenhuis en het ziekenhuis. Dat bleek zich ontpopt te hebben tot een bolwerk van de oppositie, waar enkele artsen die zich destijds met Sula hadden bezig gehouden, inmiddels belangrijke adviseurs van de regering geworden waren. Dus dat was ook één van de verrassingen die het ziekenhuis in petto had. Voor ons tweede verrassing was dat een van de verpleegsters ons herkende en ze zei Sula is in Singapore gaan studeren. Dat was een ontzettend succesverhaal, want Singapore is alleen weggelegd voor hele slimme, hele rijke Birmezen. Dus mijn collega die documentairemaakster is, wou, die zag onmiddellijk een filmscript voor zich over. Sula bijstonden al bijna in het vliegtuig naar Singapore, maar een land als Burma. Dat staat bol van de geruchten. Dus we dachten ook we moeten gewoon nog verder speuren. Dus we vroegen aan de verpleegster of ze ook nog andere mensen zou kunnen vinden die iets konden vertellen over soelaas. En we zouden de volgende dag terugkomen. En toen werd het verhaal al een stuk minder succesvol, want deze verpleegster meende zich te herinneren dat Sula met haar familie in het noordoosten van Birma was beland. En nu wilde het lot, dat nou net in dat noordoosten van Burma de oorlog weer was opgelaaid en een deel van dat gebied was afgesloten. En zo is het verhaal van Sula voor mij ook een verhaal geworden dat me er aan herinnert dat ook al is Birma nu een populaire vakantiebestemming. De oorlog is nog lang niet voorbij. Dat was een verhaal van Minka Nijhuis, Minka is journalist en schrijver. Ze bericht al bijna dertig jaar vanuit conflictgebieden van Syrië tot Myanmar. Afgelopen voorjaar verscheen bij uitgeverij Nijgh Van Ditmar haar roman Gekkenwerk. De zorgvuldig bewaarde geheimen van een oorlogsjournalist. Een onthullend kijkje in de keuken van het vak. De redactie van Echt Gebeurd bestaat uit Paulien Cornelisse en Maarten Wester van Rosa van Toledo en mijzelf Micha Wertheim. De productie doet verslaving zaterdag niet. Was in handen van Nicolas Vrijman. In de podcast wordt verzorgd door Gijsbert van der Bouw. De tune, die aan het begin en het einde van deze aflevering hoort, is trouwens gemaakt door geluidskunstenaar Moutwijn. Als je wil weten hoe dat muziek tot stand is gekomen, dan kun je hem dat zelf horen vertellen in aflevering 165 van deze podcast. Die aflevering geeft een kijkje achter de schermen van Echt Gebeurd. Dit was aflevering 275. Bedankt voor het luisteren. En vergeet niet om altijd een pruik mee te nemen. Nog even een laatste boodschap voordat je de aflevering afzet. Het Berlijnse merk Teufel heeft speciaal voor luisteraars van Echt Gebeurt een kortingscode waarmee het tien procent korting kan pakken op Bluetooth koptelefoons tot aan home cinema systemen. Tot 15 november kan je er kortingscode echt gebeurd 10 gebruiken. Via Teufel Audio punten. Dat is t. EU vjl audio punten. NL succes.